Erken dönem Osmanlı ordusu ve ateşli silahlara geçiş süreci

Kırım ve Erdel’den gelen yardımcı kuvvetler ateşli silah kullanmaz, top da kullanmazdı. Kırım Hanlığı müstakil değildi, kullanacakları silahlar sınırlıydı ve orada top bulundurulamazdı. Top, sadece direkt olarak Osmanlı hâkimiyeti altındaki yerlerde, yani Kırım’ın sahil sancaklarında bulunurdu. Fatih Sultan Mehmed, İstanbul’u kuşatırken ateşli silahlar ordusunun mareşalidir. Yavuz Sultan Selim de öyledir; zaten o sayede Memlukları ve Safevileri kolayca yenmiştir. Yoksa kılıç kuvvetinde onlar da bizden aşağı kalmazlardı; sonuçta aynı ırkın askerlerinden bahsediyoruz. Osmanlı orduları, ateşli silahlar konusundaki üstünlüğünü 17. asrın sonunda kaybetti. Bu, Girit’te hafif şekilde hissedildi, fakat II. Viyana Kuşatmasında açıkça ortaya çıktı. Bu tarihten sonraki ordu hayatımız zaten askerî reformlarla geçti.