Tarihte Bugün - 10 Mart

10 Mart, Miladi takvime göre yılın 69. (artık yıllarda 70.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 296 gün vardır.

Olaylar

1864 - Ulysses S. Grant, Amerikan İç Savaşı sırasında, Abraham Lincoln tarafından Kuzeyli Birlik (Union) Genel Komutanlığı'na tayin edildi.

1876 - Graham Bell ile yardımcısı Thomas Watson, ilk telefon görüşmesini yaptılar.

1910 - Hollywood'da çekilen ilk film olan In Old California gösterime girdi.

1919 - Çin'de kölelik kaldırıldı.

1919 - Ali Fethi Okyar İngilizler tarafından tutuklandı.

1919 - Osmanlı İmparatorluğu'nda Ahmed Tevfik Paşa hükûmeti düştü yerine Damat Ferit Paşa hükûmeti kuruldu.

1920 - Yunanistan başbakanı Venizelos'un da katıldığı toplantıda, İstanbul'un resmi işgaline ve Kuvâ-yi Milliye öncülerinin tutuklanmasına karar verildi.

1939 - Büyük Temizlik toplanan Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 18. Kongresi başladı. Kongrede Bolşevik Parti Marşı partinin yeni marşı olarak belirlendi.

1944 - Yunan İç Savaşı: Ulusal Kurtuluş Siyasi Komitesi Ulusal Kurtuluş Cephesi tarafından kuruldu.

1945 - Tokyo Büyük Bombardımanı.

1952 - Küba'da Fulgencio Batista önderliğinde askerî darbe.

1956 - Kıbrıs Başepiskoposu III. Makarios'un, 9 Mart günü sınır dışı edilmesinden sonra Kıbrıs'ta ayaklanmalar başladı.

1956 - ABD'nin Florida eyaletinden Fas'a giden ve iki adet nükleer başlık kapsülü taşıyan uçak Akdeniz üzerinde kayboldu, uçağın enkazı ise bulunamadı.

1969 - Amerikalı siyahi lider Martin Luther King'in katili James Earl Ray, 99 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.

1971 - Bir gün önceki başarısız askeri darbe teşebbüsünün ardından, Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç'ın Başkanlığında toplanan "Genişletilmiş Komuta Konseyi" toplantısında, "Olayları önlemede Hükümetin yetersiz kaldığı" ifade edildi ve 12 Mart günü Hükûmete muhtıra verilmesi kararı alındı.

1972 - Türkiye Büyük Millet Meclisi, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki idam kararlarını, 53 red, altı çekimser, 238 kabul oyuyla onayladı.

2000 - Diyarbakır 1 Numaralı Devlet Güvenlik Mahkemesi, kapatılan Refah Partisi Genel Başkanı Necmettin Erbakan'ı, halkı ırk ve din farklılığı gözeterek, kin ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği gerekçesiyle bir yıl hapisle cezalandırdı.

2004 - Yargıtay Birinci Ceza Dairesi, yedi TİP'li öğrenciyi öldürdüğü için yedi kez idam cezasına çarptırılan Haluk Kırcı'nın cezasının, 48 ayı hücrede olmak üzere müebbet ağır hapis cezasına dönüştürülmesine ilişkin kararı onadı.

2004 - Kostas Karamanlis Yunanistan başbakanı oldu.

2005 - Garri Kasparov satranç turnuvalarına katılmayacağını açıkladı.

Doğumlar

1503 - I. Ferdinand, Kutsal Roma imparatoru (ö. 1564)

1515 - Injong, Joseon Krallığı'nın 12. kralı (ö. 1545)

1628 - Marcello Malpighi, İtalyan biyolog (ö. 1694)

1654 - Giuseppe Bartolomeo Chiari, İtalyan ressam (ö. 1727)

1695 - Adrian Manglard, Fransız ressam (ö. 1760)

1748 - John Playfair, İskoç bilim insanı ve matematikçi (ö. 1819)

1749 - Lorenzo Da Ponte, Venedikli opera yazarı ve şair (ö. 1838)

1760 - Leandro Fernández de Moratín, İspanyol tiyatro yazarı ve şair (ö. 1828)

1775 - Marc-Antoine Jullien de Paris, Fransız eğitmen (ö. 1848)

1786 - José María Vargas, Venezuela devlet başkanı (ö. 1854)

1787 - William Etty, İngiliz ressam (ö. 1849)

1788 - Joseph Freiherr von Eichendorff, Alman yazar (ö. 1857)

1794 - Henriette d'Angeville, İsveçli tırmanıcı (ö. 1871)

1822 - Willem Roelofs, Felemenk ressam, hakkak, litografisit ve tasarımcı (ö. 1897)

1833 - Pedro Antonio de Alarcón, İspanyol romancı (ö. 1891)

1844 - Pablo de Sarasate, İspanyol kemancı ve besteci (ö. 1908)

1845 - III. Aleksandr, Rus Çarı (ö. 1894)

1845 - Hallie Quinn Brown, ABD'de siyah kadınların örgütlenmesine öncülük eden eğitimci (ö. 1949)

1850 - Mary Mills Patrick, Amerikalı öğretmen ve yazar (ö. 1940)

1858 - Henry Watson Fowler, İngiliz bir öğretmen, sözlükbilimci ve yorumcu (ö. 1933)

1867 - Hector Guimard, Fransız mimar (ö. 1942)

1870 - David Ryazanov, Rus Marksist ve Marksist kuramcı (ö. 1938)

1873 - Jakob Wassermann, Alman yazar (ö. 1934)

1873 - Maria Perini, İtalyan bale öğretmeni (ö. 1939)

1876 - Ali Faik Ozansoy, Türk şair (ö. 1950)

1879 - Hans Luther, Alman siyasetçi (ö. 1962)

1889 - Toshitsugu Takamatsu, Japon dövüş sanatları ustası (ö. 1972)

1891 - Sam Jaffe, Amerikalı aktör (ö. 1984)

1892 - Arthur Honegger, İsviçreli besteci (ö. 1955)

1898 - Zati Sungur, Türk illüzyonist (ö. 1984)

1903 - Bix Beiderbecke, Amerikalı müzisyen, caz tarihinin en özgün beyaz trompetçilerinden (ö. 1931)

1904 - Ralph Kronig, Alman fizikçi (ö. 1995)

1920 - Boris Vian, Fransız yazar ve müzisyen (ö. 1959)

1920 - Kenan Pars, Türk oyuncu (ö. 2008)

1927 - Jupp Derwall, Alman futbolcu ve teknik direktör (ö. 2007)

1930 - Galip Erdem, Türk gazeteci (ö. 1997)

1931 - Edip Günay, Türk müzikolog (ö. 2010)

1937 - Joe Viterelli, Amerikalı aktör (ö. 2004)

1940 - Chuck Norris, Amerikalı yapımcı ve oyuncu

1940 - Defne Yalnız, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı

1943 - Fikret Ünlü, Türk siyasetçi (ö. 2019)

1950 - Abdurrahman Yalçınkaya, Türk hukukçu ve eski Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı

1955 - Mehmet Necmettin Ahrazoğlu, Türk siyasetçi (ö. 2021)

1957 - Usame bin Ladin, El-Kaide örgütünün kurucusu (ö. 2011)

1958 - Sharon Stone, Amerikalı sinema oyuncusu

1959 - Sinan Aygün, Türk iş adamı ve siyasetçi

1962 - Yaşar Alptekin, Türk manken, dansçı ve oyuncu

1973 - John LeCompt, Amerikalı müzisyen

1975 - DJ Aligator, İran asıllı Danimarkalı DJ ve prodüktör

1975 - Sima Sarıkaya, Türk pop müzik yorumcusu, oyuncu, besteci

1976 - Frantz Granvorka, Fransız voleybolcu

1979 - Alexander Khuon, Alman oyuncu

1981 - Samuel Eto'o, Kamerunlu futbolcu

1981 - Monika Bejnar, Leh atlet

1981 - Daniel Carvalho, Brezilyalı futbolcu

1981 - Ángel López, İspanyol millî futbolcu

1983 - Carrie Underwood, Amerikalı şarkıcı

1986 - Grete Havnesköld, İsveçli sinema oyuncusu

1986 - Samet Gül, Türk futbolcu

1986 - Gizem Yavuz, Türk basketbolcu

1994 - Bad Bunny, Porto Riko'lu şarkıcı

1997 - Belinda Bencic, İsviçreli tenisçi

2001 - Alyssa Carson, Amerikalı astronot

Ölümler

1615 - John Ogilvie, İskoç Cizvit şehidi (d. 1580)

1832 - Muzio Clementi, İtalyan besteci (d. 1752)

1861 - Taras Grigoroviç Şevçenko, Ukraynalı şair ve ressam (d. 1914)

1872 - Giuseppe Mazzini, İtalyan milliyetçisi, siyasetçi, avukat, aktivist, gazeteci, yazar ve mason (d. 1805)

1873 - Mirza Fetali Ahundov, Azerbaycan'ın ilk ateist aydını yazar ve filozof (d. 1812)

1889 - Antonio de Trueba, İspanyol şair, roman yazarı ve halkbilimci (d. 1821)

1913 - Harriet Tubman, Siyahi Amerikalı kölelik karşıtı eylemci, Süfrajet, Sivil haklar eylemcisi ve Amerikan İç Savaşı sırasında Konfederasyon aleyhine çalışıp Birlik lehine casusluk yapmış hemşire (d. 1822)

1937 - Yevgeni İvanoviç Zamyatin, Rus yazar (d. 1884)

1938 - Mehmet Şükrü Koç, Türk hukukçu ve milletvekili (d. 1887)

1940 - Mikhail Bulgakov, Rus romancı (d. 1891)

1945 - Aleksandr Hatisyan, Ermeni siyasetçi ve gazeteci (d. 1874)

1952 - Richard Hildebrandt, Nazi Almanyasında Reichstag üyesi ve siyasetçi (d. 1897)

1963 - Naci Kasım, Saatli Maarif Takvimleri'nin kurucusu (d. 1884)

1965 - Jean Boyer, Fransız film yönetmeni ve şarkı sözü yazarıdır (d. 1901)

1966 - Frits Zernike, 1953 yılında kendi buluşu olan Faz kontrast mikroskobu ile Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Hollandalı fizikçi (d. 1888)

1980 - José Américo de Almeida, Brezilyalı yazar (d. 1887)

1982 - Tacülmüluk, İran Kraliçesi (d. 1896)

1985 - Konstantin Çernenko, Sovyet politikacı (d. 1911)

1986 - Ray Milland, İngiliz oyuncu (d. 1907)

1988 - Andy Gibb, Birleşik Krallık doğumlu Avustralyalı şarkıcı (Bee Gees topluluğu) (d. 1958)

1989 - Salim Ağırbaş, Türk baterist

1993 - Emil Galip Sandalcı, Türk gazeteci (d. 1922)

1996 - Marc de Jonge, Fransız aktör (d. 1949)

1998 - II. Karekin Kazancıyan, İstanbul Ermeni Patriği ve Türkiye Ermenileri Ruhani Başkanı (d. 1927)

1998 - Lloyd Bridges, Amerikalı oyuncu (d. 1913)

1999 - Salah Birsel, Türk şair ve deneme yazarı (d. 1919)

1999 - Oswaldo Guayasamín, Ekvadorlu ressam, heykeltıraş, grafik sanatçısı ve muralist (d. 1919)

2000 - Nim Chimpsky, maymun (d 1973)

2004 - Nesibe Zeynalova, Azeri oyuncu (d. 1916)

2008 - Kenan Pars, Türk oyuncu (d. 1920)

2010 - Corey Ian Haim, Kanadalı oyuncu (d. 1971)

2012 - Jean Henri Gaston Giraud, Fransız çizgi film yapımcısı, çizer ve yazar (d. 1938)

2013 - Metin Serezli, Türk film ve dizi oyuncusu, seslendirme sanatçısı (d. 1934)

2017 - Joan Elise Sledge, Amerikalı siyahi kadın pop-dans müziği şarkıcısı, yapımcı ve söz yazarıdır (d. 1956)

2017 - John Surtees, Britanyalı motosiklet ve otomobil yarışçısıdır (d. 1934)

2018 - Count Hubert James Marcel Taffin de Givenchy, Fransız moda tasarımcısı (d. 1927)

2018 - Nur Subaşı, Türk tiyatro ve seslendirme sanatçısı (d. 1942)

2019 - İrsen Küçük, Kuzey Kıbrıslı politikacı (d. 1940)

2019 - Paul Talalay, Alman asıllı Amerikalı biyolog ve bilim adamıdır (d. 1923)

2019 - Pius Adesanmi, Nijeryalı-Kanadalı akademisyen, yazar, edebiyat eleştirmeni, hicivci ve köşe yazarıdır (d. 1972)

2020 - Muhammed Kiyaveş, İranlı politikacı (d. 1930)

2020 - Marcelo Peralta, Arjantinli sanatçı, öğretmen, besteci ve aranjör (d. 1961)

2020 - Roberto Stella, İtalyan doktor (d. 1952)

2021 - Hamed Bakayoko, Fildişili bir siyasetçi ve başbakandir (d. 1965)

2021 - Lyudmila Alekseevna Lyadova, Sovyet-Rus şarkıcı, besteci ve tiyatro sanatçısı (d. 1925)

2021 - Ali Mehdi Muhammed, Somalili bir girişimci ve politikacıydı (d. 1939)