Tarihte Bugün - 19 Mayıs

19 Mayıs, Miladi takvime göre yılın 139. (artık yıllarda 140.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 226 gün vardır.

Olaylar

639 - Chieh-she-shuai ve yandaşları, Tang İmparatoru Tai Tsung'un yazlık sarayı olan Chiucheng Sarayı'nı bastılar.

1515 - Kemah Kuşatması

1884 - Ringling Kardeşler, ABD Baraboo'da ilk sirklerini açtılar. 1919'da Ringling Bros. and Barnum & Bailey Sirki ile birleştiler.

1897 - Oscar Wilde, 1895'ten beri "ahlak dışı yaşam" suçlamasıyla kürek cezası çekmekte olduğu Reading Zindanı'ndan çıktı.

1910 - Halley kuyruklu yıldızı, Dünya'ya yaklaştı.

1919 - Mustafa Kemal Paşa'nın 9. Ordu Müfettişi olarak Anadolu'ya Samsun'dan ayak basması ve Millî Mücadele'yi başlatması.

1924 - Musul sorunuyla ilgili Türk-İngiliz heyetleri arasında, "Haliç Konferansı" diye adlandırılan görüşmeler başladı. 9 Haziran'a kadar sürecek görüşmelerden sonuç alınamayınca, konu Milletler Cemiyeti'ne götürüldü.

1934 - Bulgaristan'da faşistler darbeyle iktidarı ele geçirdi.

1935 - Frankfurt - Darmstadt arasında ilk Autobahn açıldı.

1938 - Atatürk, son defa Gençlik ve Spor Bayramı gösterilerini izledi ve Hatay sorunu ile ilgili olarak -rahatsızlığına rağmen- Güney gezisine çıktı.

1940 - İstanbul’da Dolmabahçe Stadı’nın temeli atıldı.

1943 - Ankara'da Gençlik Parkı törenle açıldı.

1968 - Türkiye İşçi Partisi'nin Kayseri'deki toplantısına saldırıldı; konuşmacılar yaralandı, bayrak ve flamalar yırtıldı.

1975 - ABD Senatosu, Türkiye'ye silah ambargosunun kaldırılmasını kararlaştırdı.

1979 - 1 Mayıs günü sokağa çıktıkları için tutuklanan Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı Behice Boran ve 330 partili serbest bırakıldı.

1981 - Türkiye'de Atatürk Yılı kutlamaları kapsamında "Gençlik ve Spor Bayramı"nın adı Kenan Evren tarafından "19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı" olarak değiştirildi ve ülkenin her yerinde törenler yapıldı.

1981 - Atatürk'ün Selanik'te doğduğu ev yeniden düzenlenerek Devlet Bakanı İlhan Öztrak tarafından hizmete açıldı. Atatürk Orman Çiftliği'nde, Atatürk'ün evinin benzerinin temeli, Başbakan Bülend Ulusu tarafından atıldı.

1981 - Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren, Samsun'da gençlere seslendi: "Gerici, bölücü, yıkıcı ve aşırı değil; yapıcı, yaratıcı, dengeli ve yurdunu, ulusunu her şeyden çok seven, Atatürk gibi seven gerçek Atatürkçüler olunuz."

1982 - Türkiye, Fransa'dan Yılmaz Güney'in iadesini istedi.

1989 - Kadın Kurultayı toplandı. İlk kez kapalı bir salonda yapılan kadın toplantısına yaklaşık 2 bin 500 kadın katıldı.

1990 - Polis, Kadıköy'de bir eve baskın düzenledi. Çıkan çatışmada, Hatice Dilek Aslan ve İsmail Oral öldü.

1991 - Hırvatistan'da referandum yapıldı. Halkın % 94’ü bağımsızlık için oy kullandı. Referanduma katılım oranı % 86 oldu.

1993 - Atatürkçü Düşünce Derneği resmen kuruldu.

2000 - Fiji’de, silahlı bir grup parlamento binasını basıp, Başbakan Mahendra Chaudhry ile 7 bakanı rehin alarak darbe yaptı.

2004 - ABD işgal güçleri, Irak’ın batısındaki Ramadi kentinde bir eve düzenlediği bombalı saldırıda 45 kişiyi öldürdü.

2006 - Türkiye Gençlik Birliği kuruldu.

2011 - Kütahya Simav'da 5.9 şiddetinde bir deprem oldu. 3 kişi hayatını kaybetti, 120 kişi yaralandı.

Doğumlar

1584 - Miyamoto Musaşi, Japon kılıç üstadı (ö. 1645)

1701 - Alvise Giovanni Mocenigo, Venedik Dükü (ö. 1778)

1762 - Johann Gottlieb Fichte, Alman filozof (ö. 1814)

1881 - Mustafa Kemal Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu (ö. 1938) (19 Mayıs, onun Samsun'a çıktığı güne atfedilmiş sembolik doğum günüdür.)

1890 - Ho Şi Mingh, Vietnam bağımsızlık hareketinin lideri (ö. 1969)

1910 - Burhan Arpad, Türk gazeteci ve yazar (ö. 1994)

1911 - Ahmet Orhan Arda, Türk yüksek mimar ve Anıtkabir mimarlarından (ö. 2003)

1914 - Max Perutz, Avusturyalı-İngiliz moleküler biyolog (ö. 2002)

1919 - Georgie Auld, Amerikalı Tenor Saksofon ve Klarnet müzisyeni, grup lideri (ö. 1990)

1921 - Daniel Gélin, Fransız sinema oyuncusu (ö. 2002)

1923 - Peter Lo Sui Yin, Malezyalı siyasetçi (ö. 2020)

1925

Malcolm X, Amerikalı siyahi lider (ö. 1965)

Pol Pot, Kamboçyalı komünist lider (ö. 1998)

1947 - David Helfgott, Avustralyalı piyanist

1954

Gürbüz Çapan, Türk siyasetçi ve Esenyurt Kurucu Belediye Başkanı

Nükhet Duru, Türk pop şarkıcısı

1962 - Serpil Çakmaklı, Türk sinema oyuncusu

1966 - Polly Walker, İngiliz oyuncu

1972 - Özcan Deniz, Türk şarkıcı, besteci, oyuncu ve yönetmen

1973 - Bülent İnal, Türk oyuncu

1973 - Servet Kocakaya, Türk müzisyen

1974 - Emma Shapplin, Fransız soprano

1974 - Zhang Jin, Çinli dövüş sanatçısı

1975 - Eva Polna, Rus şarkıcı, söz yazarı ve besteci

1975 - Jonas Renkse, İsveçli şarkıcı

1975 - Kentaro Sakai, Japon futbolcu

1975 - Ozan Güven, Türk oyuncu

1976 - Åsa Westlund, İsveçli politikacı

1976 - Kevin Garnett, Amerikalı basketbolcu

1976 - Todor Yançev, Bulgar futbolcu

1977 - Manuel Almunia, İspanyol futbolcu

1977 - Natalia Oreiro, Arjantinli şarkıcı ve oyuncu

1978 - Marcus Bent, İngiliz futbolcu

1979 - Andrea Pirlo, İtalyan futbolcu

1979 - Bérénice Marlohe, Fransız oyuncu ve manken

1979 - Diego Forlán, Uruguaylı futbolcu

1979 - Koray Avcı, Türk futbolcu

1980 - Daniel Ngom Kome, Kamerunlu futbolcu

1980 - Demet Evgar, Türk oyuncu

1980 - Moeneeb Josephs, Güney Afrikalı futbolcu

1981 - Doğukan Manço, Türk şarkıcı ve DJ

1981 - Isabella Ragonese, İtalyan oyuncu

1981 - Luciano Figueroa, Arjantinli futbolcu

1981 - Yo Gotti, Amerikalı rapçi

1983 - Eve Angel, Macar pornografik film oyuncusu

1983 - Facundo Erpen, Arjantinli futbolcu

1983 - Yağmur Atacan, Türk oyuncu

1984 - Jesús Dátolo, Arjantinli millî futbolcu

1984 - Julius Wobay, Sierra Leoneli millî futbolcu

1985 - Jon Kortajarena, Bask model ve aktör

1985 - Tom Budgen, Hollandalı profesyonel güreşçi

1985 - Yavuz Özkan, Türk futbolcu

1986 - Alessandro De Marchi, İtalyan profesyonel yol ve pist bisiklet yarışçısı

1986 - Dame Traoré, Katarlı futbolcu

1986 - Mario Chalmers, Amerikalı profesyonel basketbolcu

1987 - Waldemar Sobota, Polonyalı futbolcu

1988 - Antonija Sandrić, Hırvat basketbolcu

1989 - Alex Cisak, Polonya asıllı Avustralyalı futbolcu

1989 - Dulcita Lieggi, Dominikli manken ve oyuncu

1990 - Víctor Ibarbo, Kolombiyalı futbolcu

1991 - Álvaro Giménez, İspanyol futbolcu

1991 - Moses Sumney, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı

1992 - Eleanor Tomlinson, İngiliz aktris

1992 - Marshmello, Amerikalı elektronik müzik yapımcısı ve DJ

1992 - Mehdi Zeffane, Fransız futbolcu

1992 - Ola John, Hollandalı oyuncu

1992 - Sam Smith, İngiliz şarkıcı ve söz yazarı

1993 - João Schmidt, Brezilyalı futbolcu

1993 - Josef Martínez, Venezuelalı futbolcu

1994 - Alberto Munarriz, İspanyol su topu oyuncusu

1994 - Carlos Guzmán, Meksikalı futbolcu

1994 - Cristian Benavente, Perulu futbolcu

1994 - Gabriela Guimarães, Brezilyalı voleybol oyuncusu

1994 - Shogo Nakahara, Japon futbolcu

1995 - Yahya Hassan, Filistin kökenli Danimarkalı şair ve aktivist (ö. 2020)

1996 - Brenna Harding, Avustralyalı aktris

1996 - Joao Rodríguez, Kolombiyalı futbolcu

1996 - Sarah Grey, Kanadalı oyuncu

2002 - Başar Oktar, Türk artistik buz patenci

Ölümler

1389 - Dmitri Donskoy, 1359'dan itibaren Moskova Büyük Prensi ve 1363'ten itibaren Vladimir Büyük Prensi olarak ölümüne kadar hükmetmiştir (d. 1350)

1526 - Go-Kashiwabara, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 104. İmparatoru (d. 1462)

1536 - Anne Boleyn, İngiltere Kraliçesi (VIII. Henry'nin 2. karısı ve I. Elizabeth'in annesi) (d. 1501)

1647 - Sebastiaen Vrancx, Flaman ressam (ö. 1573)

1762 - Francesco Loredan, Venedik Cumhuriyeti'nin 106. Dükası (d. 1685)

1795 - James Boswell, İskoç avukat ve biyografi yazarı (Dr. Samuel Johnson'ın ("Sözlük Johnson") biyografi yazarı) (d. 1740)

1825 - Henri de Saint Simon, Fransız filozof ve iktisatçı (d. 1760)

1859 - Heinrich Zollinger, İsviçreli botanikçi (d. 1818)

1864 - Nathaniel Hawthorne, Amerikalı yazar (d. 1804)

1895 - Jose Julian Marti, Kübalı şair ve yazar (Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü) (d. 1853)

1898 - William Ewart Gladstone, İngiliz politikacı ve Birleşik Krallık Başbakanı (d. 1809)

1904 - Camsetci Tata, Hint sanayici (d. 1839)

1918 - Ferdinand Hodler, İsviçreli ressam (d. 1853)

1927 - Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Türk yazar, diplomat ve Millî Edebiyat Akımı'nın öncülerinden (d. 1870)

1932 - Charles Wallace Richmond, Amerikalı ornitolog (d. 1868)

1935 - T. E. Lawrence (Arabistanlı Lawrence), İngiliz arkeolog, asker, casus ve yazar (d. 1888)

1939 - Ahmet Ağaoğlu, Türk siyaset adamı, hukukçu, yazar ve gazeteci (d. 1869)

1945 - Philipp Bouhler, Alman (Nazi) asker (d. 1889)

1958 - Ronald Colman, İngiliz aktör (d. 1891)

1973 - Osman Fuad Efendi, Osmanlı Hanedanı'ndan şehzade (d. 1895)

1986 - Behçet Uz, Türk doktor (d. 1893)

1994 - Jacqueline Kennedy Onassis, 35. Amerika Birleşik Devletleri başkanı John F. Kennedy'nin dul eşi (d. 1929)

2002 - Leyla Yeniay Köseoğlu, Türk siyasetçi ve Anavatan Partisi kurucu üyesi (d. 1926)

2009 - Andrey Yevgenyeviç İvanov, Sovyet-Rus millî futbolcu (d. 1967)

2009 - Herbert York, Amerikalı nükleer fizikçi (d. 1921)

2009 - Robert F. Furchgott, Amerikalı biyokimyacı ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1916)

2011 - Garret FitzGerald, İrlandalı siyasetçi (d. 1926)

2011 - Kathy Kirby, İngiliz şarkıcı (d. 1938)

2011 - Paul Henze, Amerikalı strateji uzmanı, tarih ve jeopolitik doktoru (d. 1924)

2013 - Murat Öztürk, Türk akrobasi pilotu ve haber muhabiri (d. 1953)

2014 - Jack Brabham, Avustralyalı Formula 1 pilotu (d. 1926)

2015 - Burhan Muhammed, Endonezyalı diplomat ve bürokrat (d. 1957)

2015 - Happy Rockefeller, Amerikalı hayırsever ve Rockefeller ailesi mensubu (d. 1926)

2016 - Alexandre Astruc, Fransız yönetmen (d. 1923)

2017 - Kid Vinil, Brezilyalı şarkıcı, radyo yayıncısı, besteci ve gazeteci (d. 1955)

2017 - Noşirvan Mustafa, Iraklı Kürt entelektüel politikacı ve yazar (d. 1944)

2017 - Rich Buckler, Amerikalı çizgi roman sanatçısı ve çizer (d. 1949)

2017 - Stanislav Petrov, Sovyet asker (d. 1939)

2018 - Bernard Lewis, İngiliz asıllı Amerikalı tarihçi (d. 1916)

2018 - Harvey Hall, Amerikalı iş adamı ve siyasetçi (d. 1941)

2018 - Houmane Jarir, Faslı millî futbolcu (d. 1944)

2018 - Maya Jribi, Tunuslu siyasetçi (d. 1960)

2018 - Reggie Lucas, Amerikalı müzisyen, söz yazarı ve müzik yapımcısı (d. 1953)

2019 - Carlos Altamirano, Şilili siyasetçi, eski atlet, hukukçu ve yazar (d. 1922)

2019 - Nickey Iyambo, Namibyalı siyasetçi ve fizikçi (d. 1936)

2020 - Annie Glenn, Amerikalı aktivist ve hayırsever (d. 1920)

2020 - Gil Vianna, Brezilyalı siyasetçi ve bürokrat (d. 1965)

2020 - Ken Nightingall, İngiliz ses mühendisi (d. 1928)

2021 - Oğuz Yılmaz, Türk şarkıcı ve şarkı sözü yazarı (d. 1968)