Tarihte Bugün - 28 Ocak

28 Ocak, Miladi takvime göre yılın 28. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 337 gün vardır (artık yıllarda 338).

Olaylar

1517 - Yavuz Sultan Selim komutasındaki Osmanlı Ordusu, Kahire'ye girdi.

1547 - VI. Edward, İngiltere Kralı oldu.

1807 - Pall Mall Sokağı, tarihte ışıklandırılan ilk sokak oldu.

1820 - Fabian Gottlieb von Bellingshausen ve Mikhail Petrovich Lazarev öncülüğündeki Rus ekip, Antarktika kıtasını keşfetti.

1871 - Fransa-Prusya Savaşı: Fransa teslim oldu ve savaş sona erdi.

1909 - İspanya-Amerika Savaşı'ndan beri orada olan Amerikan birlikleri, Küba'dan ayrıldı.

1918 - Lev Troçki, Sovyetler Birliği'nde Kızıl Ordu'yu kurmaya başladı.

1920 - Osmanlı Mebusan Meclisi'nin gizli oturumunda, Misak-ı Milli kabul edildi.

1921 - Mustafa Suphi ve arkadaşları, Trabzon'a geldikten sonra İskele Kahyası İttihatçı Yahya tarafından bir motora bindirildiler ve gece denizde öldürüldüler.

1921 - Albert Einstein, evrenin ölçülebileceğini öne sürdü. Bilim dünyasında bir tartışma başlattı.

1923 - İçişleri Bakanlığı, İzmit ilinin adını Kocaeli olarak değiştirdi.

1925 - Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası İstanbul Şubesi açıldı.

1929 - İstanbul'da bir otomobil montaj fabrikası kurmak için Ford şirketi ile Maliye Vekaleti arasında imzalanan anlaşma Meclis'te kabul edildi.

1932 - Japonya, Şanghay'ı işgal etti.

1935 - İzlanda, kürtajı yasallaştıran ilk ülke oldu.

1939 - İstanbul Tramvay Şirketi, 1.570.000 liraya Devletçe satın alındı.

1956 - Personel Kanunu açıklandı; en yüksek maaş 2 bin lira olacak.

1957 - Danıştay'a ilk kez iki kadın üye seçildi: Nezahat Martı ve Şükran Esmerer.

1958 - Kıbrıs'ta Türklerin düzenlediği miting sırasında İngiliz askerlerinin ateş açması ve bir kamyonun kasten halkın üzerine sürülmesi sonucu 8 kişi öldü. TBMM, 31 Ocak'ta Birleşik Krallık'ı kınama kararı aldı.

1959 - Çukurova'da sel oldu. 200 bin portakal ağacı sel altında kaldı, bir mensucat fabrikasını sel bastı. Zararın 5 milyon TL olduğu tahmin ediliyor. Bölgede yiyecek sıkıntısı başladı.

1963 - İstanbul'da İstinye'deki Kavel Kablo Fabrikası'nda çalışan 170 işçi oturma grevi yaptı. İşçiler sendikalaşma nedeniyle işten çıkarılan dört arkadaşlarının işe geri alınmasını istiyorlardı.

1971 - İzmir'de gençler, Amerikan 6. Filosunu protesto ettiler; 20 genç gözaltına alındı.

1975 - Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Bülent Ecevit, "Olayların baş sorumlusu Milliyetçi Cephe'dir" dedi.

1982 - İdam hükümlü firari sağ eylemci İsa Armağan, İran'da tutuklandı.

1982 - Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Kemal Arıkan öldürüldü; saldırıyı, "Ermeni Soykırımı Adalet Komandoları" üstlendi.

1983 - 12 Eylül Darbesi'nin 31. idamı: 9 kişinin öldüğü, 72 kişinin yaralandığı, 7 Ağustos 1982'deki Esenboğa Havalimanı saldırısını gerçekleştiren ASALA militanlarından Levon Ekmekçiyan, Ankara Kapalı Cezaevi'nde asılarak idam edildi.

1986 - Sakıp Sabancı, Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) Başkanlığına seçildi.

1986 - Uzay mekiği Challenger, fırlatılışından 73 saniye sonra parçalandı: yedi astronot öldü. Hatanın katı yakıt motorlarındaki sızıntıdan kaynaklandığı öne sürüldü.

1987 - Türkiye, Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komisyonu'na kişisel başvuru hakkını çekince koyarak kabul ettiğini açıkladı.

1988 - THY, iç hat seferlerinde sigara içilmesini yasakladı.

1992 - Anayasa Mahkemesi, Türkiye Birleşik Komünist Partisi'ni kapattı.

1993 - Genelkurmay Başkanlığı, "darbe devrinin" kapandığını açıkladı.

1994 - Türk savaş uçakları, PKK'nın (Kürdistan İşçi Partisi) Kuzey Irak'taki Zeli kampını bombaladı.

1997 - Güney Afrika'da ırkçı yönetim döneminde görevli dört polis, devrimci öğrenci lideri Steve Biko'yu 1977'de öldürdüklerini resmen itiraf etti.

1997 - Promosyon Yasası yürürlüğe girdi. Süreli yayın kuruluşları kültürel amaçlar dışında promosyon yapamayacak.

2002 - Ekvador Havayollarına ait Boeing 727-100 tipi bir yolcu uçağı güney Kolombiya'da And dağlarına çarparak düştü: 92 kişi öldü.

2004 - Türk lirası'ndan altı sıfır atılmasını ve para biriminin Yeni Türk Lirası olmasını öngören yasa tasarısı, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi.

2006 - Polonya'nın Katowice şehrinde bir sergi sarayının çatısı, biriken karın ağırlığıyla çöktü: 62 kişi öldü, 140 kişi yaralandı.

2008 - Haydarpaşa-Denizli seferi yapan trenin saat 02:00 civarlarında Kütahya'nın Çöğürler kasabasında raydan çıkmasıyla oluşan kazada, 436 yolcudan 9 kişi öldü. Yaklaşık 300 kişi çeşitli yerlerinden yaralandı.

Doğumlar

1457 - VII. Henry, İngiltere Kralı (ö. 1509)

1600 - IX. Clemens, Hristiyan din adamı, Papa (ö. 1669)

1611 - Johannes Hevelius, Polonyalı Protestan encümen üyesi (ö. 1687)

1712 - Tokugawa Ieshige, Tokugawa Şogunluğu'nun 9. şogunu (ö. 1761)

1717 - III. Mustafa, Osmanlı'nın 26. Padişahı (ö. 1774)

1768 - VI. Frederik, Danimarka ve Norveç kralı (ö. 1839)

1825 - Benedetto Cairoli, İtalyan siyasetçi, Risorgimento döneminin sol kanat lideri ve üç kez İtalya Başbakanı (ö. 1889)

1833 - Charles George Gordon, İngiliz general (ö. 1885)

1834 - Sabine Baring-Gould, İngiliz Anglikan rahip ve roman yazarı (ö. 1924)

1841 - Henry Morton Stanley, Amerikan gazeteci (ö. 1904)

1844 - Gyula Benczúr, Macar ressam (ö. 1920)

1853 - Jose Marti, Kübalı şair, yazar ve Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü (ö. 1895)

1865 - Kaarlo Juho Ståhlberg, Finlandiya Cumhuriyeti'nin ilk devlet başkanı (ö. 1952)

1872 - Otto Braun, Alman sosyalist teorisyen ve Sosyal Demokrat Parti önderlerinden (ö. 1955)

1872 - Ahmet Baytursun, Kazak eğitimci, dilbilimci, yazar, şair, siyasetçi (ö. 1937)

1873 - Colette (Sidonie-Gabrielle), Fransız oyun yazarı (20. yüzyılın ilk yarısında Fransız edebiyatında tarzıyla çığır açan kadın romancı) (ö. 1954)

1875 - Julián Carrillo, Meksikalı besteci (ö. 1965)

1877 - Wojciech Brydziński, Polonyalı tiyatro, radyo ve sinema oyuncusu (ö. 1966)

1878 - Jean de La Hire, Fransız yazar (ö. 1956)

1879 - Julia Bell, İngiliz insan genetiği araştırmacısı (ö. 1979)

1880 - Sergey Malov, Rus dil bilimci, Doğu bilimci, Türkolog (ö. 1957)

1881 - Siegfried Jacobsohn, Alman gazeteci ve tiyatro eleştirmeni (ö. 1926)

1883 - Necmeddin Okyay, Türk hattat, ebru sanatçısı, kemankeş, gül yetiştiricisi, tuğrakeş, aharcılık, mücellid, imam ve hatip (ö. 1976)

1884 - Auguste Piccard, İsviçreli fizikçi (ö. 1962)

1887 - Arthur Rubinstein, Polonya doğumlu Amerikalı piyano virtüözü (ö. 1982)

1890 - Robert Franklin Stroud, Amerikalı mahkûm (Alkatraz Kuşçusu) (ö. 1963)

1892 - Armen Doryan, Osmanlı Ermenisi şair ve öğretmen (ö. 1923)

1897 - Valentin Katayev, Rus romancı ve oyun yazarı (Devrim sonrası Rusya'da özgün tarzıyla dikkat çeken) (ö. 1986)

1906 - Markos Vafiadis, Yunanistan Komünist Partisi kurucularından ve Yunan İç Savaşı'nda Demokratik Ordu Komutanlarından (ö. 1992)

1912 - Jackson Pollock, Amerikalı ressam (ö. 1956)

1920 - Xavier de La Chevalerie, Fransız büyükelçi (ö. 2004)

1958 - Eşref Kolçak, Türk oyuncu (ö. 2019)

1929 - Claes Oldenburg, İsveç kökenli Amerikalı pop-art heykelci

1935 - Maria Eugenia Lima, Angolalı şair, dramaturg ve romancı

1936 - İsmail Kadare, Arnavut yazar

1938 - Leonid İvanoviç Jabotinskiy, Sovyet halterci

1940 - Carlos Slim Helú, Lübnan asıllı Meksikalı iş adamı

1942 - Brian Jones, İngiliz rock müzisyeni (ö. 1969)

1947 - Haydar Baş, Türk siyasetçi, ilahiyatçı, yazar ve eğitimci (ö. 2020)

1948 - İbrahim Yazıcı, Türk siyasetçi ve spor yöneticisi (ö. 2013)

1953 - Anicée Alvina, Fransız oyuncu (ö. 2006)

1954 - Ümit Yesin, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (ö. 2019)

1955 - Nicolas Sarkozy, Fransız siyasetçi

1958 - Sandy Gandhi, Avustralyalı komedyen ve köşe yazarı (ö. 2017)

1968 - Sarah McLachlan, Kanadalı müzisyen

1970 - Julia Jäger, Alman oyuncu

1973 - Natalya Morozova, Rus voleybolcu

1975 - Susana Feitor, Portekizli yürüyüşçü

1975 - Tijen Karaş, Türk haber sunucusu

1978 - Gianluigi Buffon, İtalyan futbolcu

1981 - Elijah Wood, Amerikalı oyuncu

1981 - Volga Sorgu, Türk sinema ve dizi oyuncusu

1993 - Ezgi Şenler, Türk oyuncu

Ölümler

661 - Ali bin Ebu Talib, İslam Devleti'nin 656-661 yılları arasındaki 4. İslam Halifesi (d. 600)

814 - Şarlman, Alman Kralı (d. 742)

1547 - VIII. Henry, İngiltere Kralı (d. 1491)

1621 - V. Paulus, Papa (d. 1552)

1625 - Çerkes Mehmed Ali Paşa, Osmanlı devlet adamı (d. ?)

1687 - Johannes Hevelius, Polonyalı Protestan encümen üyesi (d. 1611)

1688 - Ferdinand Verbiest, Flaman Cizvit misyoner, rahip (d. 1623)

1847 - Pierre Amédée Jaubert, Fransız diplomat, akademisyen, şarkiyatçı, çevirmen, politikacı ve gezgin (d. 1779)

1864 - Benoît Paul Émile Clapeyron, Fransız mühendis ve fizikçi (d. 1799)

1866 - Robert Foulis, Kanadalı mucit, inşaat mühendisi ve sanatçı (d. 1796)

1866 - Emil Dessewffy, Macar muhafazakâr politikacı (d. 1814)

1878 - Cincinnato Baruzzi, İtalyan heykeltıraş (d. 1796)

1884 - Augustin-Alexandre Dumont, Fransız heykeltıraş (d. 1801)

1891 - Nikolaus August Otto, Alman makine mühendisi (d. 1832)

1921 - Mustafa Suphi, Türk komünist siyasetçi ve Türkiye Komünist Partisi ilk Merkez Komite Başkanı (suikast) (d. 1883)

1924 - Teófilo Braga, Portekiz Cumhurbaşkanı, yazar, oyun yazarı (d. 1843)

1926 - Kato Takaaki, Japonya Başbakanı (d. 1860)

1939 - William Butler Yeats, İrlandalı şair ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1865)

1940 - Sultan Galiyev, Tatar lider, düşünce adamı ve ulusal komünizmin fikir babası (idam) (d. 1892)

1953 - Neyzen Tevfik Kolaylı, Türk ney üstadı ve ünlü hiciv şairi (d. 1879)

1965 - Maxime Weygand, Fransız general (d. 1867)

1981 - Özdemir Asaf, Türk şair (d. 1923)

1982 - Kemal Arıkan, Türk diplomat (d. 1927)

1983 - Levon Ekmekçiyan, Ermeni ASALA'ya mensup militan (7 Ağustos 1982'de Esenboğa Havalimanı saldırısının faillerinden) (d. 1958)

1986 - Gregory Jarvis, Amerikalı kaptan, mühendis ve astronot (d. 1944)

1986 - Christa McAuliffe, Amerikalı eğitimci ve astronot (d. 1948)

1986 - Ronald McNair, Amerikalı fizikçi ve astronot (d. 1950)

1986 - Ellison Onizuka, Amerikalı mühendis ve astronot (d. 1946)

1986 - Judith Resnik, Amerikalı albay, mühendis ve astronot (d. 1949)

1986 - Dick Scobee, Amerikalı albay, pilot ve astronot (d. 1939)

1986 - Michael J. Smith, Amerikalı kaptan, pilot ve astronot (d. 1945)

1988 - Klaus Fuchs, Alman teorik fizikçi ve atom casusu (d. 1911)

1989 - Gürbüz Bora, Türk tiyatro sanatçısı

1996 - Joseph Brodsky, Rus şair (d. 1940)

2002 - Astrid Lindgren, İsveçli yazar (d. 1907)

2002 - Ayşenur Zarakolu, Türk yayıncı, yazar ve insan hakları savunucusu (tabu konularda yaptığı yayınlarla tanınan) (d. 1946)

2004 - Joe Viterelli, Amerikalı aktör (d. 1937)

2005 - Jim Capaldi, İngiliz müzisyen (Traffic) (d. 1944)

2010 - Ömer Uluç, Türk ressam (d. 1931)

2012 - Keriman Halis Ece, Türk piyanist, model ve Türkiye'nin ilk dünya güzeli (d. 1913)

2013 - Ferdi Özbeğen, Türk piyanist ve şarkıcı (d. 1941)

2015 - Yves Chauvin, Fransız kimyacı (d. 1930)

2016 - Ales Debeljak, Sloven yazar (d. 1961)

2017 - Engin Cezzar, Türk yönetmen, tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1935)

2017 - Alyaksandr Tsihanoviç, Beyaz Rus şarkıcı (d. 1952)

2017 - Mehmet Türker, Türk gazeteci ve yazar (d. 1944)

2017 - Ion Ungureanu, Moldovalı oyuncu ve siyasetçi (d. 1935)

2021 - Paul Crutzen, Hollandalı atmosferik kimyager ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (d. 1933)

2021 - Cicely Tyson, Amerikalı oyuncu ve manken (d. 1924)

2021 - César Isella, Arjantinli şarkıcı, müzisyen, gazeteci ve söz yazarı (d. 1938)

2021 - Cedric Demangeot, Fransız şair, çevirmen ve yayıncı (d. 1974)

2021 - Ryszard Kotys, Polonyalı aktör (d. 1932)