Tarihte Bugün - 29 Eylül

29 Eylül, Miladi takvime göre yılın 272. (artık yıllarda 273.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 93 gün vardır.

Olaylar

1227 - Kutsal Roma imparatoru II. Friedrich, Papa IX. Gregorius tarafından aforoz edildi.

1555 - Damat Rüstem Paşa, ikinci kez Osmanlı Sadrazamı oldu.

1808 - Sened-i İttifak imzalandı.

1885 - Dünyanın ilk elektrikli tramvay hattı, Birleşik Krallık'nın Londra kentinde faaliyete geçti.

1911 - İtalya Krallığı, Osmanlı İmparatorluğu'na savaş ilan etti ve Trablusgarp Savaşı başladı.

1913 - II. Balkan Savaşı sonunda Osmanlı ile Bulgaristan Krallığı arasında İstanbul Antlaşması imzalandı.

1918 - Bulgaristan Krallığı, Selanik Ateşkes Antlaşması'nı imzalayarak I. Dünya Savaşı'ndan çekildi.

1920 - Kazım Karabekir komutasındaki Türk Ordusu, Ermenistan ile yaptığı savaş sonucunda Sarıkamış'ı ele geçirdi.

1923 - Birleşik Krallık Filistin Mandası oluşturuldu.

1933 - Komünist Enternasyonal Genel Sekreteri Georgi Dimitrov'un suçlandığı Reichstag Yangını soruşturmasında, diğer sanık Marinus van der Lubbe yangını çıkardığını itiraf etti.

1937 - Çin Cumhuriyeti'nde Japon tehdidine karşı milliyetçi general Çan Kay Şek ile komünist önder Mao Zedong birlikte davranma kararı aldı.

1938 - Fransa, İtalya Krallığı ve Birleşik Krallık, Münih Antlaşması'nı imzalayarak Nazi Almanyası'nın Çekoslovakya'nın Südet bölgesini işgal etmesini kabul etti.

1941 - Kiev'de Nazilerin gerçekleştirdiği Babi Yar Katliamı başladı. İki günde 33771 Yahudi öldürüldü.

1960 - Türkiye'de Demokrat Parti kapatıldı.

1971 - Umman, Arap Birliği'ne katıldı.

1974 - Isparta'da Hüseyin Çaylı adında bir kişi, 6 yaşındaki Ergün Kahraman adlı erkek çocuğunu tecavüz edip öldürdü. 12 Eylül döneminde idam edildi.

1991 - Haiti'de askerî darbe gerçekleşti.

1992 - PKK, Hakkâri-Şemdinli'deki Jandarma Taburu'na saldırdı. 2'si astsubay 23 asker ile 5 korucu hayatını yitirdi. Saldırıdan sonra başlayan operasyonlarda 58 PKK mensubu öldürüldü.

1994 - Türkiye Adalet eski Bakanı ANAP'lı Mehmet Topaç, Ankara'daki bürosunda, Dev-Sol örgütü üyesi oldukları iddia edilen 4 kişinin silâhlı saldırısı sonucu öldü.

2008 - Lehman Brothers gibi önemli şirketlerin iflaslarının ardından Dow Jones endeksi 777.68 puan birden düşerek bir günde en büyük düşüşü yaşadı.

Doğumlar

MÖ 106 - Gnaeus Pompeius Magnus, Romalı general ve politik lider (ö. MÖ 48)

1509 - Miguel Servet, İspanyol ilâhiyatçı, hekim, haritacı ve hümanist (ö. 1553)

1518 - Tintoretto, Venedikli ressam (ö. 1594)

1547 - Miguel de Cervantes, İspanyol yazar (ö. 1616)

1571 - Caravaggio, İtalyan ressam (ö. 1610)

1703 - François Boucher, Fransız ressam ve Rokoko akımının önemli bir temsilcisi (ö. 1770)

1758 - Horatio Nelson, İngiliz amiral (ö. 1805)

1761 - Michael Francis Egan, İrlanda kökenli Amerikalı Piskopos (ö. 1814)

1786 - Guadalupe Victoria, Meksikalı siyasetçi, asker ve avukat (ö. 1843)

1804 - Sadık Paşa, Polonya asıllı Türk asker (Polonezköy'ün Polonyalı kurucularından) (ö. 1886)

1810 - Elizabeth Gaskell, İngiliz romancı (ö. 1865)

1812 - Eudoxiu Hurmuzache, Rumen tarihçi, politikacı ve yazar (ö. 1874)

1815 - Andreas Achenbach, Alman manzara ressamı (ö. 1910)

1864 - Miguel de Unamuno, İspanyol düşünür ve yazar (ö. 1936)

1882 - Nuri Conker, Türk asker ve siyasetçi (ö. 1937)

1883 - Celal Sahir Erozan, Türk şair (ö. 1935)

1901 - Enrico Fermi, Amerikalı nükleer fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1954)

1904 - Greer Garson, İngiliz oyuncu ve Oscar ödülü sahibi (ö. 1996)

1907 - Hans Martin Sutermeister, İsviçreli yazar (ö. 1977)

1912 - Michelangelo Antonioni, İtalyan yönetmen (ö. 2007)

1913

Silvio Piola, İtalyan futbolcu (ö. 1996)

Stanley Kramer, Amerikalı yönetmen ve film yapımcısı (ö. 2001)

Trevor Howard, İngiliz aktör (ö. 1988)

1915 - Nihat Ertuğ, eski Türk basketbolcu

1916

İsmet Kür, Türk öğretmen ve yazar (ö. 2013)

Peter Finch, Birleşik Krallık doğumlu Avustralyalı aktör ve Oscar ödülü sahibi (ö. 1977)

1920 - Peter Dennis Mitchell, İngiliz biyokimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1992)

1921 - James Cross, Britanyalı diplomat (ö. 2021)

1922 - Lizabeth Scott, Amerikalı oyuncu (ö. 2015)

1924 - Şükrü Elekdağ, Türk ekonomist, diplomat ve siyasetçi

1930 - Colin Dexter, İngiliz romancı (ö. 2017)

1931

James Cronin, Amerikalı nükleer fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2016)

Anita Ekberg, İsveçli aktris (ö. 2015)

1932

Robert Benton, Amerikalı senarist ve yönetmen

Rainer Weiss, Amerikalı fizikçi ve akademisyen

1933 - Samora Machel, Mozambikli askeri komutan, devrimci ve siyasetçi (ö. 1986)

1934 - Mihaly Csikszentmihalyi, Macar asıllı ABD'li psikolog

1935 - Jerry Lee Lewis, Amerikalı rock and roll ve country müzik şarkıcı-söz yazarı ve piyanist (ö. 2022)

1936

Silvio Berlusconi, İtalyan siyasetçi ve Başbakan (ö. 2023)

Bilal İnci, Türk oyuncu (ö. 2005)

1938 - Wim Kok, Hollandalı siyasetçi (ö. 2018)

1939

Fikret Abdić, Boşnak devlet adamı

Rhodri Morgan, Galli siyasetçi ve devlet adamı (ö. 2017)

1942

Felice Gimondi, Eski İtalyan bisiklet yarışçısı (ö. 2019)

Ian McShane, İngiliz asıllı komedyen ve oyuncu

Bill Nelson, Amerikalı avukat, politikacı ve NASA'nın 14. başkanı

1943

Wolfgang Overath, Alman eski millî futbolcu

Lech Walesa, Polonya dayanışma hareketi (Solidarność) lideri ve Cumhurbaşkanı, Nobel Barış Ödülü sahibi

Muhammed Hatemi, İranlı siyasetçi ve İran İslam Cumhuriyeti'nin 5. Cumhurbaşkanı

1948 - Theo Jörgensmann, Alman müzisyen

1949 - Yorgo Dalaras, Yunan şarkıcı

1950

Christian Vigouroux, Fransız bürokrat

Şerif Benekçi, Türk yazar (ö. 2008)

1951

Michelle Bachelet, Şilili politikacı ve Devlet Başkanı

Pier Luigi Bersani, İtalyan siyasetçi ve eski bakan

1955 - Gwen Ifill, Amerikalı gazeteci, yazar ve Tv sunucusu (ö. 2016)

1956 - Sebastian Coe, İngiliz siyasetçi ve Olimpiyat madalyalı eski atlet

1961 - Julia Gillard, Avustralya'nın ilk kadın başbakanı

1966 - Bujar Nishani, Arnavut politikacı (ö. 2022)

1968

Alex Skolnick, Amerikalı caz ve rock gitaristi

Kenan Vural, Rock müzisyeni

1969 - Erika Eleniak, Amerikalı Playboy Güzeli ve oyuncu

1970

Yoshihiro Tajiri, Japon profesyonel güreşçi

Natasha Gregson Wagner, Amerikalı kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu

1971

Sibel Tüzün, Türk şarkıcı

Anthony Bishop, Güney Afrikalı oyuncu

1973

Doğan Duru, Türk müzisyen ve Redd grubunun solisti, besteci ve söz yazarı

Güneş Duru, Türk müzisyen ve Redd grubunun gitaristi, arkeolog ve besteci

1974 - Leandro Simioni, Brezilyalı eski futbolcu

1975 - Albert Celades, İspanyol millî futbolcu ve teknik direktör

1976

Kelvin Davis, İngiliz futbolcu

Andriy Şevçenko, Ukraynalı millî futbolcu

1977 - Fumiyuki Kanda, Japon eski futbolcu

1978 - Mun In-guk, Kuzey Koreli millî futbolcu

1979

Orhan Ak, Türk futbolcu

Berke Üzrek, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu

Artika Sari Devi, Endonezyalı manken ve oyuncu

1980 - Zachary Levi, Amerikalı oyuncu, dizi oyuncusu

1981 - Şahin Irmak, Türk oyuncu

1982

Brigitta Bulgari, Macar pornografik aktris ve Avrupa Moda Modeli

Mert Öcal, Türk model ve oyuncu

Hakan Karacaoğlu, Türk atlet

1983

Lucas Prisor, Alman aktör

Kolera, Türk rap şarkıcısı

Yoon Seung-ah, Güney Koreli oyuncu

1984 - Per Mertesacker, Alman futbolcu

1985

Niklas Moisander, Fin millî futbolcu

Dani Pedrosa, İspanyol motosiklet sürücüsü

1986

Shinya Uehara, Japon futbolcu

Jerome Jordan, Jamaikalı basketbolcu

1987

Anaïs Demoustier, Fransız oyuncu

İsrafil Yılmaz, Hollandalı militan (ö. 2016)

1988

Kevin Durant, Amerikalı basketbolcu ve NBA oyuncusu

Andrea Rispoli, İtalyan futbolcu

1989

Yevhen Konoplianka, Ukraynalı millî futbolcu

Andrea Poli, İtalyan futbolcu

1990

Gherorghe Grozav, Rumen millî futbolcu

Ken Hisatomi, Japon futbolcu

1991 - Adem Ljajić, Sırp futbolcu

1992 - Ali Dere, Türk futbolcu

1993 - Lee Hong-bin, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu

1994

Katarzyna Niewiadoma, Polonyalı bisiklet yarışçısı

Halsey, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı

Andy Polo, Perulu futbolcu

Joseph Mensah, Ganalı futbolcu

Simon Hald Jensen, Danimarkalı hentbolcu

1995 - Ayaka Yamashita, Japon millî futbolcu

1996 - Marco Granados, Meksikalı futbolcu

1998 - Jordan Lotomba, İsviçreli futbolcu

1999 - Choi Ye-na, Güney koreli şarkıcı ve dansçı

2009 - Beren Gökyıldız, Türk çocuk oyuncu

Ölümler

MÖ 48 - Gnaeus Pompeius Magnus, Romalı general ve politik lider (d. MÖ 106)

855 - I. Lothar, Orta Francia Kralı ve Kutsal Roma İmparatoru (d. 795)

1185 - Surlu William, Lübnan'da Sur Piskoposu; Haçlı ve Orta Çağ tarihçisi (d. 1130)

1560 - I. Gustav, 1523'ten 1560'taki ölümüne kadar İsveç kralı (d. 1496)

1712 - Sâbit, Osmanlı Divan şairi (d. 1650)

1833 - VII. Fernando, İspanya Kralı (d. 1784)

1890 - Vahtang Orbeliani, Gürcü romantik şair ve asker (d. 1812)

1902 - Émile Zola, Fransız romancı (d. 1840)

1908 - Machado de Assis, Brezilyalı yazar (d. 1839)

1910 - Winslow Homer, Amerikalı ressam ve grafiker (d. 1836)

1913 - Rudolf Diesel, Alman makine mühendisi ve Dizel motorun mucidi (d. 1858)

1925 - Léon Bourgeois, Fransız Başbakan (d. 1851)

1927 - Arthur Achleitner, Alman yazar (d. 1858)

1927 - Willem Einthoven, Hollandalı fizyolog ve Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü sahibi (d. 1860)

1929 - III. Basileios, İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi'nin 263. Patriği (d. 1846)

1930 - Ilya Yefimovich Repin, Rus ressam (d. 1844)

1949 - Cemal Keşmir, Türk siyasetçi (Damat Ferit Paşa hükûmetlerinde Dahiliye ve Ticaret ve Ziraat Nazırlığı yapan ve Yüzellilikler arasında yer alan) (d. 1862)

1953 - Ernst Reuter, Alman siyasetçi ve Batı Berlin'in ilk Belediye Başkanı (d. 1889)

1961 - Nihat Reşat Belger, Türk tıp doktoru ve siyasetçi (Atatürk'e siroz teşhisini koyan ilk doktor) (d. 1882)

1967 - Carson McCullers, Amerikalı yazar (d. 1917)

1973 - Nurullah Esat Sümer, Türk siyasetçi (Maliye ve Devlet Bakanı) (d. 1899)

1973 - W. H. Auden, İngiliz şair (d. 1907)

1981 - Billy Shankly, İskoç futbolcu ve teknik direktör (d. 1913)

1985 - Tarık Güryay, Türk asker (d. 1914)

1987 - Henry Ford II, Edsel Ford'un oğlu ve Henry Ford'un torunu iş insanı (d. 1917)

1994 - Şemsi Rahimov, Azerbaycanlı devlet adamı (d. 1924)

1997 - Roy Lichtenstein, Amerikalı Pop sanatçısı (d. 1923)

2001 - Nguyen Van Thieu, Güney Vietnam Devlet Başkanı (d. 1923)

2003 - Tuğrul Şavkay, Türk gazeteci (d. 1951)

2007 - Yıldırım Aktuna, Türk nöropsikiyatr ve siyasetçi (d. 1930)

2009 - Abdülmelik Fırat, Kürt asıllı Türk siyasetçi (d. 1934)

2009 - Pavel Popoviç, Ukrayna asıllı Sovyet kozmonotu (d. 1930)

2010 - Georges Charpak, Polonyalı-Fransız fizikçi (d. 1924)

2010 - Tony Curtis, Amerikalı sinema oyuncusu (d. 1925)

2011 - Tatyana Lioznova, Sovyet Rus film yönetmeni (d. 1924)

2011 - Sylvia Robinson, Amerikalı şarkıcı, müzisyen, plak yapımcısı ve plak şirketi yöneticisi (d. 1935)

2012 - Hebe Camargo, Brezilyalı şarkıcı, TV sunucusu ve oyuncu (d. 1929)

2015 - Mauro Ferri, İtalyan sosyalist siyasetçi (d. 1920)

2015 - Hellmuth Karasek, Alman gazeteci, yazar ve edebiyat eleştirmeni (d. 1934)

2015 - William Kerslake, Amerikalı güreşçi (d. 1929)

2016 - Ann Emery, İngiliz oyuncu (d. 1930)

2017 - Tom Alter, İngiliz asıllı Hint oyuncu (d. 1950)

2017 - Philippe Médard, Fransız hentbolcu (d. 1959)

2017 - Wiesław Michnikowski, Polonyalı sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu (d. 1922)

2018 - Alves Barbosa, Portekizli bisiklet sporcusu (d. 1931)

2018 - Angela Maria, Brezilyalı şarkıcı ve aktris (d. 1929)

2018 - Otis Rush, Amerikalı blues müzisyeni ve şarkıcısı (d. 1934)

2019 - Beatriz Aguirre, Meksikalı oyuncu ve seslendirme sanatçısı (d. 1925)

2019 - Martin Bernheimer, Alman-Amerikalı gazeteci ve müzik eleştirmeni (d. 1936)

2019 - Busbee, Amerikalı şarkı sözü yazarı, kayıt prodüktörü ve müzisyen (d. 1976)

2019 - Ilkka Laitinen, Fin siyasetçi (d. 1962)

2020 - Abdullah Işıklar, Türk gazeteci (d. 1933)

2020 - Lode Van Den Bergh, Belçikalı yazar ve eğitimci (d. 1920)

2020 - Helen Reddy, Avustralyalı müzisyen, aktivist, aktris ve söz yazarı (d. 1941)

2020 - Sabah el-Ahmed el-Cabir es-Sabah, Kuveyt emiri ve Kuveyt Askeri Kuvvetleri Komutanı (d. 1929)

2020 - Isidora Žebeljan, Sırp besteci, müzisyen ve orkestra şefi (d. 1967)

2021 - Antonio Gasset, İspanyol gazeteci, televizyon sunucusu ve sinema eleştirmeni (d. 1946)

2021 - Hayko, Ermeni şarkıcı, söz yazarı ve bestecidir (d. 1973)

2021 - Ravil Isyanov, Rus aktör ve eski asker (d. 1962)

2021 - Ivan Tasovac, Sırp müzisyen, yönetici ve siyasetçi (d. 1966)

2022 - Alexandru Arșinel, Rumen aktör, komedyen, dublaj sanatçısı ve TV yıldızı (d. 1939)

2022 - Kathleen Booth, İngiliz bilgisayar bilimci (d. 1922)

2022 - Eduardo Navarro, İspanyol profesyonel futbolcudur (d. 1979)

2022 - Paul Veyne, Fransız tarihçi ve arkeolog (d. 1930)

Tatiller ve özel günler

Dünya Kalp Günü