Osmanlı'da ilk büyük deprem
Osmanlı döneminde ilk büyük deprem Marmara Denizi'nde Adalar yakınlarında 10 Eylül 1509 meydana gelmiştir. Depremin büyüklüğü ve meydana getirdiği ağır hasar sebebiyle literatüre "Kıyamet-i Suğra" (küçük kıyamet) olarak geçmiştir.
Büyük bir korku ve paniğe sebep olan deprem, İstanbulları sabaha karşı 04:00 civarı uyandırmış ve sokaklara dökmüştür. Bazı kaynaklara göre aralıklarla 18 gün, bazı kaynaklara göre ise 45 gün süren deprem, şehrin alçak kısımlarında çok daha büyük yıkımlara neden olmuştur, yaklaşık 109 camii ve 1070 ev tamamen yıkılmıştır. Fatih ve Beyazıt Camii, Ayasofya, Kız Kulesi, Anadolu ve Rumeli hisarları da zarar görmüş, kara ve deniz surlarıyla Topkapı Sarayı’nı çeviren duvarlar kısmen çökmüştür.
Küçük Kıyamet olarak adlandırılan bu felakette insanlar evlerini kaybetmelerinin yanı sıra, su şebekesinin ve değirmenlerin zarar görmesi sebebiyle günlerce su ve yiyecek sıkıntısı çekmiştir. Halkın korkuyla, kapalı mekanları terk edip; bağ bahçe, sokak gibi açık yerlerde konakladığı bildirilen bugünlerde, dönemin padişahı II. Bayezid’da günlerce sarayın bahçesine yaptırdığı çadırında kalmış ve daha sonrasında Edirne’ye gitmiştir. İstanbul’da hasar görmeyen binanın kalmadığı bu depremde, Fatih Külliyesi’nden bimarhane, imaret ve Sahn-ı Seman Medreselerinin kubbeleri çökmüş, Beyazıt Camii Medresesi tamamen yıkılmıştır. Deprem sonunda meydana gelen tsunami sonucu ise deniz yükselip İstanbul ve Galata surlarını aşınca, şehrin birçok mahallesi sular altında kalmıştır.
Sultan Bayezid’ın emri üzerine, İstanbul’da yıkılan yerleri yeniden yapmak veya tamir etmek için yirmi evden bir kişi ve ev başına yirmi ikişer akçe toplandı, Anadolu ve Rumeli’nden çok sayıda inşaat işçisi, mühendis, mimar ve marangoz İstanbul’a getirildi. 29 Mart 1510’da başlayan ve 65 günde bitirilen bu imar faaliyetleri bütünüyle Mimar Hayreddin’in öncülüğünde yapıldı. Çalışmaların ardından Sultan Bayezid’ın emri ile 3 gün ve gece ihtiyaç sahiplerine yemek dağıtıldı.
Zamanın kayıtlarına göre yaklaşık 13 bin kişinin yaşamını yitirdiği ve sayısı bilinmeyen çok sayıda insanın kaybolduğu bu depremin şiddetinin 7 ila 8 arasında olduğu tahmin edilmektedir.
